سلامت دهان و دندان با سلامت کلی بدن ارتباط مستقیم دارد. طبق مطالعات انجام شده باکتری های دندان و دهان و التهابات مرتبط با آن ها، با شکل شدید بیماری های لثه، می تواند در ایجاد برخی از بیماری ها و سلامت کلی بدن نقش داشته باشند. همانطور که می دانید دهان نقطه ورود به دستگاه گوارش و تنفسی است و برخی از باکتری های دهانی می توانند باعث به خطر افتادن سلامت بدن و بیماری شوند. بنابراین سلامت دهان و دندان حائز اهمیت است. در ادامه برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ارتباط بیماری ها با سلامت بدن، با طلوع دنت مرکز دندانپزشکی زیبایی و مرکز تخصصی ایمپلنت دیجیتال در تهران همراه باشید.
چه ارتباطی بین سلامت دهان و بدن وجود دارد؟
رعایت بهداشت دهان و دندان، علاوه بر جلوگیری از بیماری های دهان، دندان، لثه، پوسیدگی دندان و رفع بوی بد دهان، می تواند بر سلامت مغز، سیستم ایمنی، دستگاه تنفسی، قلب و … نیز تاثیر مثبت زیادی داشته باشد. رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان مشکلاتی از قبیل پوسیدگی دندان، بوی بد دهان، تخریب و شکستگی دندان ها را به همراه دارد.
همانطور که ذکر کردیم، دهان مرکز ورود به بدن و دستگاه گوارش، تنفسی و … است از این رو برخی از باکتری های دهان و دندانی می توانند باعث بروز بیماری در اکثر اندام های بدن شوند. بنابراین سلامت دهان و دندان بسیار حائز اهمیت است.
دهان ما به دلیل برخورداری از رطوبت و تاریکی، محل مناسبی برای رشد و تجمع باکتری ها و میکروب ها است. میکروب های دهان در حالت عادی، مشکلی ایجاد نمی کنند اما زمانی که فردی بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت نکند؛ میزان این باکتری ها افزایش می یابد و فرد مستعد بیماری های دهان و دندان و سایر بیماری ها می شود.
تاثیر بهداشت دهان و دندان بر سلامت بدن و بیماری ها
بهداشت دهان و دندان از جمله مواردی است که بر سلامت کلی بدن تاثیر می گذارد. بدون رعایت نکات بهداشتی مناسب برای دهان و دندان ها باکتری های مخرب می توانند به سطحی برسند که امکان ایجاد عفونت های دهانی مانند پوسیدگی دندان، بیماری لثه و پریودنتال شوند.
اما دفاع طبیعی بدن و مراقبت بهداشتی خوب، مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و به طور کل تمیز نگه داشتن دهان و دندان از هرگونه آلودگی و مواد مضر، باکتری های تخریب گر را تحت کنترل نگه می دارند و از شیوع و تکثیر آن ها جلوگیری می شود. رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند از بروز تعداد زیادی از مشکلات جلوگیری کند. به عنوان مثال، رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند از بروز بیماری های زیر جلوگیری کند:
- پوسیدگی دندان
- کرم خوردگی
- التهاب و خونریزی لثه ها
- بروز بیماری های قلبی عروقی
- دیابت
- سرطان
ارتباط بین سلامت دهان و سلامت کلی بدن چیست؟
ارتباط بین سلامت دهان و دندان بسیار اهمیت دارد چرا که سلامتی بدن یکی از نشانه های سلامت کلی بدن است. دهان همانند دیگر نقاط بدن، دارای باکتری هایی است که اغلب بی ضرر است. اما درصورت عدم رعایت بهداشت سلامت دهان و لثه و دندان ها به خطر افتاده و باعث بروز برخی از مشکلات و بیماری هایی می شود که بر کل بدن تاثیر منفی می گذارند. لذا بعضی از بیماری های بدنی می توانند از باکتری ها و بیماری های دهان و دندانی نشات گرفته باشند.
هم چنین مصرف برخی از داروهای خاص مانند ضد احتقان ها، آنتی هیستامین ها، مسکن ها، دیوریتیک ها، داروهای ضد افسردگی و … که جریان بزاق دهان را کاهش دهند؛ می توانند در بروز بیماری ها و سلامت کلی بدن موثر باشند. بزاق دهان، تا حد زیادی دهان را تمیز نگه می دارد و اسید تولید شده توسط باکتری های داخل دهان را خنثی می کند و به حفاظت از بدن در برابر میکروب هایی که تکثیر شده و منجر به بروز بیماری می شوند، کمک می کند.
مشکلات رایج سلامت دهان که بر بدن تأثیر می گذارند چیست؟
مطالعات نشان می دهند که باکتری های دهانی و التهاب مرتبط با آن، با شکل شدید بیماری های لثه، می-تواند در ایجاد برخی از بیماری های قلبی-عروقی، تنفسی و حتی سرطان نقش داشته باشند. برخی از بیماریهای شایع دندان شامل پوسیدگی دندان و بیماری های لثه هستند.
متاسفانه بروز هر مشکلی، بر دهان و دندان شما تأثیر می گذارد و می تواند خوردن، نوشیدن یا حتی لبخند زدن را برای افراد سخت تر کند. برای جلوگیری از این مشکلات، می توان با رعایت بهداشت دهان، مسواک زدن، نخ دندان کشیدن، عدم مصرف سیگار، عدم استفاده از تنباکو و … دهان، دندان، لثه و بدن خود را سالم نگه دارید.
در اینجا به برخی از مشکلات رایج سلامت دهان و دندان که ممکن است بر سلامت عمومی بدن تأثیر بگذارند؛ اشاره می کنیم:
- زخم های سرد: زخم های دردناک روی لب ها و اطراف دهان، ناشی از ویروس.
- زخم های پوستی: زخم های دردناک در دهان، ناشی از باکتری ها یا ویروس ها.
- برفک: عفونت قارچی که باعث ایجاد لکه های سفید در دهان شما می شود.
- لکوپلاکیا: لکه های سفید رشد سلولی بیش از حد روی گونه ها، لثه یا زبان، که در افراد سیگاری رایج است.
هم چنین بعضی بیماری ها مانند دیابت و ابتلا به ویروس ایدز ممکن است مقاومت بدن در برابر عفونت را کاهش دهند و مشکلات سلامت دهان را جدی تر کنند.
چه شرایطی ممکن است با سلامت دهان ربط داشته باشد؟
در واقع، دهان و دندان ها می توانند به عنوان یک دروازه برای سایر اعضای بدن عمل کنند. بهداشت دهان و دندان یکی از مهمترین بخش های بهداشتی هر بدن است چرا که دهان مرکز ورود هرگونه مواد به داخل دهان و بدن است. برخی از بیماری ها و شرایطی که ممکن است با سلامت دهان رابطه داشته باشند عبارتند از:
- پوسیدگی دندان
- بوی بد دهان
- بیماری های لثه
- خونریزی لثه
- سفت شدن لثه
- زخم های دهان
- سرطان دهان
- عفونت های دهان و لثه
- خطر ابتلا به سرطان و زوال عقل
- بیماری ام اس
سلامت دهان و دندان چگونه بر دیابت تأثیر می گذارد؟
آیا دیابت باعث آسیب به دندان و لثه می شود؟ به احتمال زیاد شما هم در بین افراد دیابتی نزدیک به خود دیده اید که دائما از مشکل خشکی دهان یا تورم لثه ها رنج می برند. دیابت می تواند بر سلامت دهان و دندان تأثیر مستقیم و منفی بگذارد. با کاهش مقاومت بدن نسبت به عفونت، بیماری دیابت سلامت لثه را در معرض خطر قرار می‌دهد. شواهد نشان داده که بیماری های مربوط به لثه در میان افراد مبتلا به دیابت جدی تر و شدید تر هستند.
در واقع، افراد مبتلا به دیابت به دلیل کنترل ضعیف قند خون در معرض خطر بالاتری قرار دارند. مراقبت منظم می تواند کنترل دیابت را بهبود بخشد. برخی از علائم دیابت کنترل نشده شامل موارد زیر است. ارتباط دیابت و بیماری دندان یا اثرگذاری آن بر روی لثه ها باعث بروز این مشکلات در افراد می شود:
- کاهش بزاق و خشکی دهان
- افزایش خطر ابتلا به پوسیدگی دندان
- التهاب و خونریزی لثه
- اختلال در حس چشایی
- تاخیر در بهبود زخم
- افزایش خطر ابتلا به عفونت های داخل دهان
- رویش زودرس دندان ها در کودکان مبتلا به دیابت
برای کنترل یا جلوگیری از مشکلات بالا، کنترل مداوم سطح قند خون و توجه به مراقبت های دهانی و دندانپزشکی می تواند کمک کننده باشد. اما در واقع اگر سطح قند خون در محدوده کنترل شده نباشد؛ احتمال به خطر افتادن سلامت دهان و دندان چیزی فراتر از پوسیدگی و خرابی سطحی یا بیماری لثه را به همراه خود دارد.
ارتباط ام اس و بیماری دهان و دندان
بیماران ام اس بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری ها و مشکلات دهان، دندان و لثه قرار دارند. چرا که برخی از علائم ام اس منجر به خشکی بزاق دهان می شود. همچنین مصرف بعضی از داروهای خاص که برای درمان این بیماری استفاده می شوند؛ با بهداشت دهان و دندان تداخل دارند.
برای رعایت بهداشت دهان و دندان در بیماران مبتلا به ام اس، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از مسواک نرم و بدون پرز
- استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید
- استفاده از نخ دندان مناسب
- مراجعه به دندانپزشک برای بررسی و معاینات دوره ای
داروهایی که برای درمان ام اس قرار می گیرند نیز بر سلامت دهان و دندان اثر منفی می گذارند. برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان علائم ام اس می توانند باعث کم شدن بزاق دهان و خشکی دهان شده و به سهم خود در تجمع باکتری در دهان نقش زیادی ایفا می کنند. بزاق دهان نقش مهمی در کاهش پلاک های دندان و توقف رشد باکتری ها دارد. در نتیجه کمبود بزاق دهانی موجب پوسیدگی و بیماری های لثه خواهد شد.
مکانیسم این داروها موجب بروز موارد و مشکلات زیر در افراد می شود:
- خشکی دهان
- تورم لثه
- زخم های دهانی
- برفک دهانی
- فعال شدن ویروس های تبخال
به همین دلیل رعایت بهداشت دهان و دندان در ام اس اهمیت ویژه ای دارد و باید به آن توجه شود. زیرا یک چرخه بی پایان بین مشکلات دهان و دندان و بیماری ام اس شکل می گیرد و هر یک موجب تشدید دیگری می شود؛ به عنوان مثال:
یکی از علائم اصلی بیماری ام اس افزایش التهاب و عفونت دهان است. این افزایش التهاب در واقع به دلیل عملکرد اشتباه سیستم ایمنی بدن به وجود می آید. از طرفی همین التهاب دهانی موجب تشدید بیماری ام اس می شود.
تاثیر سلامت دهان بر بارداری
شاید از خود بپرسید که سلامت دهان و دندان مادر چه تأثیری بر جنین می گذارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که سلامت دهان و دندان در دوران بارداری بسیار مهم است. تا جایی که همواره پزشکان تاکید می کنند تا قبل از اقدام به بارداری از سلامت دهان و دندان های خود اطمینان کامل را حاصل کنید. برخی از مطالعات انجام شده حاکی از آن است که بیماری های دهان و دندان می توانند بر باروری تأثیر منفی داشته باشند.
برای مثال، بیماری لثه می تواند با وزن کم نوزاد هنگام تولد و حتی زایمان زودرس مرتبط باشد. بنابراین، مراقبت از دهان و دندان قبل و در دوران بارداری بسیار مهم است. برای مثال موارد زیر می توانند به حفظ سلامت دهان و دندان در دوران بارداری به مادر و جنین کمک کننده باشند:
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- مصرف ویتامین های مورد نیاز بدن
- داشتن تغذیه سالم
- انجام فعالیت و ورزش های منظم
- مراجعه به دندانپزشکی در صورت نیاز
در دوران بارداری، مصرف عناصر سازنده مینای دندان مانند کلسیم، فسفر و ویتامین D برای شکل گیری دندان های کودک بسیار مهم است.
نقش سلامت دهان در سلامت تنفسی
سلامت دهان و دندان ها برای حفظ سلامت دستگاه تنفسی بسیار مهم است. سیستم تنفسی بدن بخشی مهمی از بدن هر انسان است که اکسیژن مورد نیاز سلول ها را فراهم می کند و دی اکسید تولید شده توسط سلول ها را از بدن خارج می کند. با نگهداری بهداشت دهان و دندان، می توان از ورود باکتری ها و ویروس ها به دستگاه تنفسی جلوگیری کرد.
بیماری های دهان و لثه مانند التهاب لثه و پریودنتیت می توانند باعث تولید باکتری های مضر در دهان شوند و به دستگاه تنفسی منتقل شوند. بنابراین، مراقبت از بهداشت دهان و دندان ها و مراجعه به دندانپزشک به منظور بررسی دوره ای و درمان بیماری های دهان و لثه می تواند خطر ابتلا به عفونت های تنفسی را کاهش دهد و به حفظ سلامت دستگاه تنفسی کمک کند.
سلامت دهان و پوکی استخوان
تحقیقات حاکی از آن است که بین پوکی استخوان و تحلیل استخوان فک ارتباط مستقیم وجود دارد لذا رعایت بهداشت دهان و دندان ها یکی از مهمترین عوامل سلامتی استخوان ها محسوب می شود. همانطور که می دانید استخوان های فک فک نقش حمایت کننده و لنگر را برای دندان ها ایفا می کنند. کاهش تراکم استخوان فک ممکن است منجر به از دست رفتن دندان ها شود؛ که این مورد در میان افراد سالخورده شایع تر است.
اهمیت رژیم غذایی در سلامت دهان و دندان
رژیم غذایی مناسب و متعادل برای سلامت دهان و دندان بسیار مهم است. تغذیه نامناسب می تواند به پیشرفت بیماری های دهان و دندان مانند پوسیدگی دندان، بیماری پریودنتال و … کمک کند. اگر غذا های مفید و مواد معدنی به میزان کافی به دندان برسد؛ باعث استحکام مینای دندان می گردد. برای داشتن دندان های قوی و سالم مصرف عناصر سازنده مینای دندان یعنی کلسیم و فسفر از اهمیت زیادی برخوردار است.
برای داشتن دندان های سالم و قوی، مصرف مواد غذایی مفید برای بهداشت دهان و دندان توصیه می شود موادی مانند:
- ماهی
- تخم مرغ
- گوشت قرمز
- لبنیات
- نان
- حبوبات
سلامت دهان و بیماری های قلبی عروقی
پزشکان توصیه می کنند همه افراد در هر سنی باید سلامت دهان و دندان و لثه خود را جدی بگیرند. البته اگرچه این موضوع هنوز کاملا مشخص نیست اما برخی تحقیقات نشان می دهند که بیماری های قلبی عروقی، شریان های مسدود شده و سکته همگی ممکن است به دلیل وجود التهاب و عفونتی که باکتری های دهان منجر به آن شده اند؛ مرتبط باشد. برخی مطالعات دیگر بیانگر این موضوع هستند که افراد مبتلا به بیماری های لثه بیش از سایرین در معرض ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی قرار دارند.
تاثیر بیماری پریودنتال (لثه) بر سلامت کلی و سیستم ایمنی بدن
بیماری پریودنتال (لثه) می تواند بر سلامت کلی بدن و سیستم ایمنی آن تاثیر گذار باشد. اختلال سیستم ایمنی منجر به خشک شدن دهان می شود و زمینه رشد و تکثیر باکتری های مخرب دهان و دندان را فراهم می کند. این بیماری همچنین می تواند باعث ایجاد بیماری های مرتبط باشد که می تواند خطر جدی برای سلامت کلی بدن و سیستم دفاعی بدن باشد. بیماری لثه باعث التهاب و خونریزی در لثه می شود.
در صورت عدم درمان به موقع و زودهنگام، و علاوه بر تاثیر بر سیستم ایمنی بدن، می تواند به مشکلات جدی تری مانند از دست دادن دندان ها، بالا رفتن خطر سکته قلبی و یا دیگر مشکلات جدی منجر شود.
در ادامه این مطلب به شناخت ارتباط بین بیماری های لثه و خطراتی که ممکن است برای سلامت کلی بدن و سیستم ایمنی آن داشته باشد می پردازیم. اثرات متقابل سلامت دهان و سایر بیماری ها بر سلامت سیستم ایمنی بدن عبارت است از:
- آندوکاردیت (endocardium)
- ابتلا به ایدز
- پوکی استخوان
- اختلالات تغذیه ای
- روماتیسم مفصلی
- سرطان های خاص
چه کارهایی برای سلامت دهان و دندان موثر است؟
بهداشت دهان و دندان برای حفظ سلامتی بدن بسیار مهم است. برخی از کارهایی که می توانید برای حفظ سلامت دهان و دندان انجام دهید عبارتند از:
- مسواک زدن حداقل دو بار در روز با مسواک مناسب و تعویض مسواک هر ۳ تا ۴ ماه یکبار
- استفاده از نخ دندان برای پاک کردن مواد غذایی بین دندان ها
- استفاده از دهانشویه
- مصرف به میزان کافی آب
- مصرف مواد غذایی سالم و کم شکر
- مراجعه به دندانپزشک برای انجام معاینات و بررسی های دوره ای
- درمان بیماری های دهان و دندان
- پرکردن به موقع دندان ها
- عدم مصرف مواد شیرین و نوشیدنی های گاز دار و الکلی مانند قند، نوشابه، شکلات، و غذاهای چسبنده
- عدم استعمال سیگار، دخانیات و مواد مخدر
مصرف پروبیوتیک ها
اهمیت تاثیرات مثبت ناشی از سلامت دندان
عوارض عدم رعایت بهداشت دهان و دندان بر سلامتی بدن چیست؟ بسیاری از پزشکان به اهمیت سلامت دندان از این بابت اعتقاد دارند که بهداشت دهان و دندان می تواند علاوه بر تاثیر مستقیم بر حفظ سلامت دهان و دندان، بر سلامت مغز و قلب و دیگر اعضای حیاتی بدن نیز تاثیر بسیار زیادی داشته باشد. عدم سلامت دهان و دندان که در آن عوارض ناشی از عدم سلامت لثه ها نیز می تواند موجب التهاب رگ های خونی شود و باعث مسدود شدن منبع خون در مغز شده و به این ترتیب خون رسانی به مغز انجام نمی گیرد و این موضوع می تواند منجر به ایجاد سکته مغزی در افراد شود.
در آخر آیا ارتباط بین سلامت دهان و سلامت بدن یک حقیقت است یا یک باور غلط؟
نقش سلامت دهان بر سلامت بدن یا بلعکس چیست؟ طبق تحقیقات جدید انجام شده در حوزه سلامت دهان و دندان، اگر بیماری لثه داشته باشیم احتمال پیشرفت در دیابت بیشتر است. اگر دهان و دندان از سلامت کامل برخوردار باشد احتمال ابتلا به سرطان ها، به ویژه در زنان و نیز برخی اشکال دمانس (زوال عقل) را می توانیم کاهش می دهیم.
در بعضی مواقع عوارض عدم رعایت بهداشت دهان و دندان تنها به خراب شدن دندان ها یا بوی بد دهان محدود نمی شود. بلکه می تواند موجب مشکلاتی جبران ناپذیر برای معده، قلب، روده و حتی غدد هورمونی بدن شود. علاوه بر آن رعایت بهداشت دهان و دندان علاوه بر تاثیری که در زیبایی لبخند و صورت شما دارد می تواند باعث سلامت ماندن دندان ها و دیگر اعضا داخلی بدن شما نیز گردد.
مرکز دندانپزشکی طلوع دنت، یکی از مجهزترین مراکز دندانپزشکی تهران است که شما عزیزان می توانید برای دریافت خدمات دندانپزشکی زیبایی مانند لمینت سرامیکی، کامپوزیت ونیر و بلچینگ دندان در تهران به این مرکز تخصصی مراجعه فرمایید.
